دکمه لباس
دکمه یکی از لوازمی است که در بیشتر لباسها مورد استفاده قرار گرفته شده است.
اما این جسم ساده تاریخچهای پر فراز و نشیب داشته است.
دکمه یکی از سادهترین و در عین حال پرکاربردترین اجزای لباس است که از سالهای دور برای بستن لباس استفاده شده است .
اختراع دکمه به بیش از سه هزار سال قبل از میلاد در دوران برنز میرسد.
دکمه یا اشیایی شبیه دکمه در چین و رم باستان کشف شده که از صدف ساخته شده بودند
در این دوران مردم از دکمه برای بستن لباس استفاده نمیکردند بلکه آن را تنها به عنوان تزیین لباس بهکار میبردند.
مردم در آن زمان از سنجاق، گیره و کمربند برای بستن لباسهایشان استفاده میکردند دکمه کاربرد مهمی برای آنها نداشت
سرانجام بعضی افراد فکر کردند که میتوان از دگمه به عنوان وسیلهای برای بستن لباس استفاده کرد.
در نهایت دگمه از یک حلقه کوچک نخی رد شد و همانند سنجاق و سنجاق سینه برای بستن لباس استفاده شد.
تاریخچه دکمه
حدود سال 1200 میلادی دگمه به اروپا رسید. دکمههای کاربردی نخستین بار در قرن سیزدهم به آلمان وارد شد.
به سرعت در سراسر اروپا پخش شد و مورد استفاده قرار گرفت. فرانسه خیلی سریع اهمیت دگمه را کشف کرد .
در حدود سال 1250 میلادی انجمن سازندگان دگمه را تأسیس کرد.
اعضای این انجمن با هنرمندی زیاد دگمههای دستساز زیبایی میساختند که خاص طبقه اشراف بود.
در آن زمان طبقات پایین جامعه حتی اگر توانایی خرید این دگمههای با ارزش را داشتند،
اجازه استفاده از دگمه برای بستن لباس خود را نداشتند.
پس از آن طبقه اشراف قانونی را تصویب کرد تا عموم مردم تنها اجازه استفاده از دگمههای پارچهای و نخی را داشته باشند .
در نتیجه دکمه به نمادی از اشرافیت بدل شده و باز هم به عنوان تزئین استفاده میشد.
در اواسط قرن چهاردهم میلادی ساخت دگمه به تجارت بزرگی تبدیل شد.
خیاط ها لباس هایی می دوختند که یک ردیف دکمه به همراه جادکمه متناسب با آن داشت.
فرانسه در این زمان مرکز دگمه اروپا بود و انجمن سازندگان دگمه این کشوربود .
سود قابل توجهی از ساخت دگمه برای کت، پیراهن و سایر لباس ها به دست می آوردند.
این علاقه شدید به دکمه باعث شد تا برخی از لباس ها با هزاران دگمه تزئین شود.
علت توقیف استفاده از دکمه
استفادههای تجملی از دکمه تا جایی پیش رفت که فرقهای از پروتستانهای انگلستان که طرفدار سادگی بودند استفاده از دگمه را گناه دانستند
بنابراین در قرن شانزدهم محبوبیت دکمه کمی کاهش یافت.
در قرن هفدهم هم دکمه اهمیت زیادی داشت و آمریکا، انگلستان و آلمان به بازار پر سود سازندگان دکمه فرانسه تبدیل شدند.
دکمههای سرآستین از دیگر انواع دکمه بود که تنوع زیادی داشت و تقریبا در انحصار طبقه اشراف و ثروتمندان قرار داشت.
به نظر میرسد استفاده از دکمه سرآستین توسط ناپلئون به مد پوشاک طبقه اشراف تبدیل شد.
از قرن نوزدهم به بعد دکمهها در حجم وسیع و با تنوع زیادی از نظر شکل و جنس تولید می شد.
در قرن بیستم دکمههای طرحدار و جدید در اندازه و شکلهای مختلف رواج یافته و به مد لباس تبدیل شد.
با ابداع پلاستیک و تولید دگمههای پلاستیکی
این اشیا که روزگاری ارزش مادی بسیاری داشتند دیگر خیلی ارزشمند و گران قیمت نبودند.
در حال حاضر با توجه به پیشرفت صنعت، امکان تولید دگمه با همه اشکال دلخواه و از جنسهای مختلف وجود دارد.
انواع دکمه
دکمههای پلاستیکی، چوبی و فلزی با شکلها و رنگهای متنوع باعث شدهاند استفاده از آنها گاهی از شکل رایج خود فراتر رفته
و به جز بستن لباس، به عنوان وسیلهای تزیینی یا شاخصه زیبایی شناسی یک لباس بدل شود.
علاوه بر آن بعضی افراد از دکمه به عنوان ابزاری برای خلق آثار هنری استفاده میکنند
و به جز لباس یا کیفهایی که با دکمههای مختلف تزئین شده، تابلو یا حجمهایی هم با استفاده از تعداد زیاد دکمه ساخته میشوند.
اما یک نکته جالب که شاید از نگاه بسیاری از افراد مخفی مانده باشد، محل قرارگیری دکمه در لباسهای زنانه و مردانه است.
چون بیشتر افراد با دست راست کار میکنند، دکمههای لباس در سمت راست دوخته میشود
تا باز و بسته کردن آنها سادهتر باشد.
این موضوع در مورد لباسهای مردانه همیشه رعایت میشود
اما دکمه لباس زنانه از زمانهای قدیم در سمت چپ دوخته شده است.
علت قرار گرفتن دکمه در یک سمت مشخص
دلیل این کار که به شکل یک سنت درآمده این است که زنان اشرافی قدیم خودشان لباس به تن نمیکردند
انها خدمتکاری داشتند که این کار را برایشان انجام میداد.
با توجه به اینکه خدمتکار برای بستن و بازکردن دکمه لباس باید مقابل او قرار میگرفت،
دوزندگان لباس زنانه معمولاً دکمه لباس را در سمتی قرار میدادند که خدمتکار بتواند به راحتی با دست راست خود آنها را باز کرده یا ببندد.
به همین دلیل دکمه لباس زنان را در سمت چپ میدوختند .
با وجود اینکه دیگر خدمتکاران در پوشیدن لباس به کسی کمک نمیکنند،
هنوز هم این رسم به همان شکل باقیمانده و دکمههای لباس زنانه سمت چپ دوخته میشود.